Zekat İslamın 5 şartından biri, mali ibadetlerimizin başında gelir.
Hicretin 2. yılına farz kılınmıştır.
Zekat gerekli mali güce sahip olana farzı ayındır. Farziyyeti kitap—Kuran-sünnet ve icma ile sabittir. Zaruratı Diniyyedendir.
Kuranı Kerimde çeşitli adlarla ve pek çok defa namazla zikredildiği için bazı ulemaya göre dinde ikinci mühim rukun sayılmıştır. Çünkü Aziz İslam 14 asır evvel beşeriyete sunduğu zekat kurumu ile, sosyal adaleti, sosyal dayanışmayı temin etmiş, karşılıklı güven ve sevgi/saygıya dayalı kardeş bir toplum oluşturmuştur.
Bu bakımdan zekat, en büyük sosyal adalet, dayanışma ve güven/sigorta müessesidir…
ZEKAT ve HAVELAN I HAVL MESELESİ
Lügatta; malın temizlenmesi ve bereketlenmesi demek olan zekatın hususi bir malın yani malının 40 ta birini zekat düşen fakire şartlarına uygun zamanda ve şekilde vermektir. zekatın sebebi nisab dır. nisap kitap ve sünnetin istediği şeri zenginlik demektir. ancak mal üzerinden 1 yıl geçmesi lazımdır. buna din ıstılahında havalan-ı havl denir.Nisap miktarı malile aşağıda değineceğimiz şartlar bulunursa o malın zekatının verilmesi farz olur.
Nisabın miktarı malın cinsine göre değişir. Şimdi zekat vermenin kimlere farz olduğunu, hangi şeylerden zekat verileceğini , her malın nisabını ve zekat miktarını, kimlere verileceğini, zekat vermenin caiz olmadığını kısa kısa açıklayacağız.
ZEKAT VERME ZORUNLUĞU HANGİ AŞAMADA BAŞLAR?
Borcundan ve asli zaruri ihtiyacından yani hacet-i asliye sinden fazla olarak büyümeye ve artmaya müsait –nami yahut nema—zenginlik miktarı –nisab—ve üzerinden bir yıl geçmiş malı bulunan akil, baliğ ve hür her müslümana farzdır. verilmesi borçtur. istersem veririm istemezsem vermem deme lüksü yoktur. bunlar zekat vermenin şartlarıdır. o halde nisab miktarı malın, nami—çoğalan, gelir getiren, üreyen—olması ve üzerinden 1 yıl geçmesi şarttır.
ayrıca bu malın, borçtan ve asli ihtiyaçtan fazla bulunması da lazımdır.ancak nisabın asıl anası üzerinden bir yıl geçmesi şart ise de sene sonundaki fazla miktar üzerinden de bir yıl geçmesi şart değildir. zekat sene sonundaki miktar ne ise onun üzerinden verilir.borçtan maksat…eski, yeni şahsi ve resmi her türlü kul borcudur. kefaret borcu varsa veremediği zekat borçları da kul borcu sayılır.
ZEKAT, FAKİRLERİN HAKKIDIR.
Bu esasa göre borçlarından fazla nisab miktarı malı bulunmayan kimseye zekat farz olmaz. Delilere , çocuklara ve bunamış olan kimselere de farz değildir.
HAVAİCİ ASLİYE NEDİR?
İnsanın hayatı boyunca zaruri ihtiyacı olan ev, ev eşyası, yazlık, kışlık elbiseleri, giyeceği ayakkabıları, bakması gerekenlerin 1 yıllık ihtiyaçları, ticaret için olmayan silahları,kitapları, binek hayvanlarıdır
Sanatkar veya çiftçi ise sanat ve tarım aletleri gibi eşyadır…
Bu sayılanlar dinen zenginlik ölçüsü sayılan nisap miktarına girmez.
Zekatla mükellef olmak için yukarıda zikredilen koşulları ve zenginliği edinmek veya edinmiş olmalıdır…