10 KASIM

Mustafa Kemal Paşa 16 Ekim 1938 günü komaya giriyor.

Doktorlar seferber oluyor.

Bu koma uzun süreli olup 20 Ekim gününe kadar 3 gün sürüyor ve gözlerini açıyor.

Salih Bozok Bey’e “Gittik geldik, doktorlar insana can veriyorlar.” Diyor.

Prof.Dr. Nihat Belgeler muayene ediyor. Genel sekretere “20 gün kadar yaşar diyor.”

Gazi Paşa için yeni bir elbise ısmarlanmış bu yeni takım elbiseyle Ankara’ya gelecek Cumhuriyetin 15. Yılı kutlamalarında konuşma yapacak ancak doktorlara göre Ankara’ya gitmesi imkânsızdı. Doktorların yazdığı raporda(Atatürk kendisini ve etrafındakileri tanımıyor, soru ve suallere cevap veremiyor.)

Başbakan Celal Bayar, Ankara-İstanbul arası devlet işleriyle gelip gidiyor Atatürk’le görüşüyor. Atatürk Celal Bayar’a“Cumhuriyetin 15. Yılının yaklaştığını söylüyor. “BÜTÜN ARZUM ANKARAYA GİDİP NUTKUMU MİLLETİME KARŞI KENDİMİN OKUMASIYDI,GİDEMEZ OLURSAM SİZ OKURSUNUZ.” Diyor.

Bayar’ın hazırladığı konuşma metnini dinleyip düzeltmeler yaptı,ekledi “Büyük Kamutay şimdiye kadar olduğu gibi bütün işlerinizde başarılar dilerim.” Diyor.

Celal Bayar'ın hatıraları:

1938 yılı Mart ayında hastaydı hastalık gün geçtikçe artıyordu. Hekim muayenelerinden hoşlanmıyor, Hatay meselesi canını sıkıyor,sinirleniyor sigara içiyordu. Doktor Refik Saydam'a sağlığı yönünden ona güveniyordu.

27 Şubat 1938 günü Ankara'ya geliyorlar İsmet Paşa başbakanlık görevini bırakmıştı. Ankara'da Balkan Atlantik toplantısı görüşmeleri vardı Şükrü Kaya yaklaşarak şöyle dedi. "Doktor Asım sizinle görüşmek istiyor." Anladım Ata'nın sağlığı ile ilgiliydi. Doktor şöyle açıkladı burnundan kan geliyor. Atatürk'ün gerek görmediği yabancı hekimler için Çankaya'ya gittim arzumu istekle dinledikten sonra şöyle dedi. "Ortada Hatay meselesi var hastalığımın dışarıda duyulmasını istemem Neşet Ömer ile konuş burada tıp kongresi var bizim doktorlarla alışveriş yapsınlar."

Atatürk hekimlerin ortak kararını dinledikten sonra yavaş bir ses tonu ile şöyle dedi "Çocuk ne yaparsan yap ben hastayım." Atatürk ilk defa hastalığını diyordu.

Atatürk bir ara bana dönerek o akşam sende buradaydın nedir irtiban diye sordu. Damarlarımın içinde kan donması gibi bir şey hissettim Atatürk hastaydı en kuvvetli, en sağlam, en sarsılmaz melekelerinden biri olan hafızası çökmüştü henüz o gün gelmediğimi hatırlattım elini alnından geçirdi bir müddet düşündü.

Atatürk yorgun İstanbul'a dönüyor Savarona Gemisi Dolmabahçe Sarayı önünde demirliyor. "Bu yatı bir çocuğun oyuncağı beklediği gibi beklemiştim meğer bana hastane olacakmış."

Eylül ayında Doktor Fiselye üç kere gelir karnındaki suların fazla olduğunu söyler Doktor Kemal Öke suyu alır. Sular alınınca paşa biraz rahatlar.

29 Ekim 1938’te Cumhuriyet Bayramı bütün yurtta coşkuyla kutlandı. Kutlama nutkunu Atatürk adına TBMMBaşkanı Abdülhalik Renda okudu.

Cumhuriyet Bayramı coşkuyla bütün yurtta kutlanıyor. Başbakan Celal Bayar Atatürk’ün hazırladığı Nutku halka okuyordu. Askeri lise öğrencileri okul arkadaşları, üniversite öğrencileri Dolmabahçe sarayının önüne gelerek marşlar okuyorlardı. Atatürk sesleri duyuyor onları pencereden seyrediyor el sallıyordu. Atatürk kısık ses ile pencereye gitmeyi ister kollarına girip pencerenin önündeki koltuğa oturturlar. Vapurda kıyametler kopar gençler Dağ Başını Duman Almış marşını söylerler. Atatürk mırıldanarak “Bu bayramlar, yarınlar sizlerindir güle güle” diyor ve yatağına dönüyor.

28 Ekim sabahı Sabiha Gökçen’e “Yarın bayram Cumhuriyet Bayramında halktan uzak kaldım hastalığa lanet ediyorum.” Diyor. Sabiha Gökçen “Atatürk’üm sizin hazırladığınız konuşma orada okunacak.”

Senin ve silah arkadaşlarının kurduğu Cumhuriyeti yüz yıl bile yaşatamadık. Aramızda yıkmak isteyenler var.

Çağdaş eğitimden, çağdaş eğitimciden uzaklaştık. Çocuklarımızı vakıf okullarına ve yurtlarına yönlendirdik. Göstermelik din ve ahlak eğitimine ağırlık verdik. Liselerimizde altı saat din ağırlıklı dersler okutulurken, matematik, fizik ve kimya gibi derslere programda ikişer saatlik yer ayırdık. Felsefe, Mantık ve Sanat Tarihini ya kaldırdık ya da çok az yer verdik.

Milli Mücadeleyi destekleyen Ankara Müftüsü Rıfat Börekçi, Denizli Müftüsü Hulusi Efendi, İncesu Müftüsü Raci Köseoğlu ve 124 fetva müftünün yerine gelen müftüler, medeni nikâh kıyacak, okullarımıza müdür atanacak ve okullarda derslere girecekler.

Bizler, çocuklarımıza Cumhuriyet ve devrimlerimizi anlatamadık. Elin yabancısı Elon Musk, Atatürk için “Üç kaburgası kırık, ciğeri delik, Sakarya Cephesinde at sırtında bir kumandan” diyerek Anıtkabir’i ziyaret ederek, Mozoleye çiçek koydu.    Biz ise, Milli Mücadele destek veren Türk Kadınlarının torunlarını halen öldürüyoruz.

Kurduğun Ordu’dan bazılarının ortaya koyduğu, 15 Temmuz, İran Humeyni modeli “FETÖ” ayaklanmasını ulusça bastırdık, ordunun içindeki çürük elmaları ayıklamaya çalışıyoruz. Mehmetçik dim dik ayakta, Vatanın bölünmez bütünlüğünü canı pahasına savunarak koruyor.

10 Kasımları, 23 Nisanları, 19 Mayısları, 29 Ekimleri burukta olsa coşku ile kutluyoruz. “İzmir’in Dağlarında Çiçekler açar” marşını hep birden söylüyoruz. Atatürk’ün askerleriyiz diye hep bir ağızdan bağırıyoruz.

Ölümünün 82.yılında binlerce kişi Anıtkabir’i coşkuyla ziyaret ederek, O’na gönülden bağlılığını gösterdi ve sonsuza kadar göstermeye devam edecek. Kurduğun Cumhuriyeti yaşatacağız.  Huzur içinde uyu, Büyük Atam.

7 Kasım 1938 günü “Dayanamayacağım suyu alın.” Diyor. Doktor M. Kemal Öke, DR. Kamil Berk karnında biriken suyu şırıngayla aldılar. Atatürk’ün kaç litre sorusuna doktorlar 12 litre cevabını verdiler. Sonrada hafif komaya girdi. 8 Kasım 1938 sabahı 6 kaşık sütlü kahve içiyor, az bir safra çıkartıyor.Artık söylenenleri anlamıyor, gözleri açıldı kapandı. 10 Kasım 1938 sabahı saat 9 u 5 geçe koca tarih ebediyete göçüyordu.

Doktorlar çaresiz herkes ağlıyor. Ölüm haberini alan Salih Bozok kendisini vurmuş, doktorlar onunla meşgul. Atatürk’ün kutlu bedeni al bayrağa sarılı büyük salona alınıyor,12 general 9 gün 9 gece nöbet tutuyor. Atatürk’ün cenaze namazını 19 Kasım 1938, saat 8.10 da Dolmabahçe Sarayı büyük muayene salonunda Prof.Dr. Şerafettin Yalkaya kıldırıyor. Hafız Yaşar Okur Türkçe, Arapça tekbir getiriyor.

Saray çiçeklerle donanmıştı, millet ağlıyordu, daireler ve elçiliklerde bayraklar yarıya inmişti. Atatürk’ün naaşı top arabasına konuldu. Cenaze alayının 2 saat süren matem yolculuğu, feryatlar, ağıtlar, hıçkırıklar arasında saray burnuna varan yolculuk havasını anlatmak değil yaşamak lazım. Sarayburnu’nda cenaze yavuz zırhlınsa konur, saat 13,40’dır. 101 pare top atışı ile yavuz zırhlısı hareket eder.

Yabancı devletlerin misafir gemilerin geçidi başlar. Cenaze İzmit’ten tren yolculuğu töreni ile uğurlanır, Ankara yolculuğu başlar.

Atatürk’ün naaşı Ankara’da büyük bir törenle karşılanır. Yabancı memleketten gelen temsilciler hükümet ve halk yerlerini almışlar, Mustafa Kemal’ in yurdu kurtarmak için Sivas’tan Ankara’ya 27.12.1919 da gelişi Efeler, Seymenler, halkın davul zurnalarla karşıladığı büyük Atatürk bugün matem havasıyla karşılanıyor.21 Kasım 1938’te o günkü genç yolcu bugün son yolculuğunu yapmakta. Eski meclis binasının önünde yabancı bayraklar, yabancı işgalciler yok, tabutunu taşıyan top arabasının arkasında tören kıyafetli İngiliz, Fransız yabancı askerler Türk askerleriyle sıraya girerek silahlarının namlularını bayraklarını aşağıya çekerek Etnografya Müzesi’nin önünde resmigeçit geçiyorlar. Çanakkale’de Atatürk’le savaşan bacağını kaybeden İngiliz Mareşal Birwoold onun tabutunun önünde Mareşallik bastonunu yukarı kaldırarak selam duruyor.

Toplar Ankara’yı inletmekteyken yolculuk bitmiştir. Etnografya müzesindeki kabrine indiriliyor.

Atam sen rahat uyu. Kurduğun cumhuriyetle açtığın yolda, kurduğun düzende, inkılaplarınla bizler yaşıyoruz. Yeri geldiğinde hep bir ağızdan dağ başını duman almış, İzmir Marşını söylüyoruz.

Atam bizlerin kalbinde yaşıyorsun.

Anıtkabir 15 yıl sonra tamamlanmış devlet erkânı tarafından tabut açılıyor. Atatürk’ün bozulmamış kutlu naaşı kurşun tabuttan ceviz tabuta alınıyor. 10 Kasım 1953 tarihinde binlerce kişinin katıldığı merasim ile ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir’e geliyor. Cenazenin nakli radyodan naklen yayınlanıyor. Atatürk’ün mozoleye verilişinde Meclis Başkanı, Başbakan Celal Bayar, Eski Başbakan İsmet İnönü, Muhafız Kıta Komutanı hazır bulunuyor. Anıtkabir’e naaş konurken Latife Hanım bir tek kırmızı gül gönderiyor.

A-Tılmaz Gürbüz (Atatürk’ün Romanı. Cilt 5.)

B-Falih Rıfkı Atay (Çankaya)

C-Şevki Süreyya Aydemir (Tek Adam Cilt 3.)

D-Hasan Çiftçi 10 Kasım 2017 Kayseri Hâkimiyet Gazetesi

Hasan ÇİFTÇİ-02.11.2020