Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, katıldığı canlı yayında yaptığı açıklamada, yüksek enflasyonun, ücretlere yapılan zamlara bağladı…
Bu söylem, “Tek başına” doğru değil.
Elbette yüksek maaşın enflasyona etkisi var, ancak maaşlara yapılan zamların gerekçesi de aynı zamanda yüksek enflasyon değil mi?
Durduk yere mi maaşlara zam yapılıyor.
Millet, aldığı maaş veya emekli maaşı ile huzur içinde geçinip giderken, “Durun şu çalışana, emekliye bir kıyak yapayım da maaşlarına zam yapayım” mı diyor yönetim?
Hayır, öyle bir kural da yok, davranış da yok…
Gerekçesiz hiçbir şeye zam yapmaz kimse, yapılamaz da. Önce bunu bilelim…
Ben “Ekonomist” değilim ancak ekonominin içinde yoğruldum.
Ama iyi bir maliyet muhasebesi yaparım. İş hayatındaki yetişmem bu yöndedir. Ayrıca iyi bir yönetim ve organizasyon bilgisine sahibim, şimdilerde unuttum biraz ama, pisikoteknik uygulamalarını da biraz da olsa bilirim, eğitildim çünkü…
Bu bilgileri neden verdim?
Birileri çıkıp da “Sallama be kardeşim, aklın ermez senin” demesinler diye verdim.
XXX
Bir ürünü ürettikten sonra, hadi fiyatını da şöyle koyalım tarzında fiyat tespiti yapılmaz. Ekonomik uygulamalara aykırıdır. Çünkü arz talep dengesinde, fiyat tepiti de çok önemlidir. Yanlış fiyat tespit eder ve uygularsanız, talep de bulamazsınız. Dolayısı ile de ürettiğiniz ürünü her ne ise satamazsınız.
Devlet, fiyat tespit ederken maliyete bakmaya bilir.
Toplumun yararına olacak şeylerde fiyatların aşağıda kalması için üreticiye/üretime katılım sağlayabilir. Ancak özel sektörün böyle bir uygulama yapma olanağı ne yazık ki yoktur…
Akla ziyan uygulamalar ile eğer enflasyonu yukarı doğru yönlendirmişseniz, ilk önce yapılacak şeylerin başında, ücretlere zam yapılması. Ücretlere yapılacak her kuruş zam ise, maliyeti etkileyeceğinden, üretimde fiyatları aynı şekilde yukarı çekecektir. Bağlı olarak da enflasyon oranı yukarı doğru gidecektir.
Olaya bu açıdan baktığımızda, Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Şimşek’in dediği doğrudur ama, tek başına ücretlerde yapılan artış, enflasyonu bu seviyede yukarı çekmez ve orada da tutmaz.
XXX
Enflasyonu aşağı doğru çekmenin bazı kısa vadeli araçları da vardır. Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Şimşek’in, bir de o tarafa yönlenmesi gerekir.
Örneğin devlet içinde yapılan, daha doğrusu yapılamayan tasarruf önlemleri ne durumda, ona bakması gerekir.
Diğer yandan, düşük maliyetli üretimin yapılabilmesi için gerekli önlemi alarak, üretimin sür’atle artırılması zorunludur.
Ülke ihtiyaçlarının dışa bağımlı olması, ayrıca enflasyonu körükleyen etkenlerden birisidir. İthalat, döviz ile yapılmaktadır. Döviz yükseldiğinde, maliyetler de kaçınılmaz olarak yükselecektir.
XXX
Önceki gün yaşanan bir olayı anlatarak yazımı sonlandırayım.
Cumhurbaşkanı, Tarım Kredi Kooperatifleri marketlerinde yüzde 50 indirim uygulanacağını söyledi hafta başından itibaren.
Hafta başında özellikle dar gelirliler bu indirimlerden yararlanmak üzere Tarım Kredi Kooperatifleri marketlerine koşuşturdular. Haklarıdır da ayrıca…
Ancak, umduklarını bulamadıkları gibi, bazı ürünlerin fiyatlarının, diğer market fiyatlarının da üstünde olduğunu gördüler.
Gelenlerin şikayetlerini yüksek sesle ifade etmeleri üzerine, alışveriş yapanların içinden bir beyefendi, “Devletin ne suçu var, zamları marketçiler yapıyor” deyince, dayanamayan birisi; “Beyefendi, burası devletin marketi, hatırlatırım” diye cevap verir…
Hani derler ya, “Güler misin ağlar mısın” diye, tam da öyle bir olay.
İster gül, ister vatandaşın anlayışına ağla…